zaterdag 31 januari 2009

De Nationale Gedichtendag 2009

29-01-2009: ‘s-Ochtends wakker geworden en snel mijn dagelijkse portie poëzie tot mij genomen: een spreuk van de Gerardus-kalender.

"Een verzameling wijze uitspraken is meer waard dan veel schatten".

Vervolgens een artikel gelezen uit de "Groene Amsterdammer".

Poëzie als schoffering.
Poëzie vestigd altijd de aandacht op de twijfelachtige aspecten van haar eigen medium, de taal. Is poëzie daarom niet altijd subversief, hoe slecht of braaf ze ook is?
Verderop in het artikel werd dit beter uitgelegd.
Goede gedichten nemen afstand van de wereld zonder haar te verwerpen, ze bieden alternatieven zonder partij te kiezen, ze plaatsen tegenstellingen naast elkaar zonder ze op te heffen of één ervan tot winnaar uit te roepen. Een goed gedicht is principieel getekend door tweespalt. Dat wekt ergernis op, maar ook fascinatie.
Uit: De Groene Amsterdammer, 05-09-2008

Vandaag méér tijd dan gewoonlijk vrij gemaakt voor de letteren. Abdij Rolduc als decor.
Afgelopen zondag werd de omgeving van de abdij bevolkt door zwetende en zwoegende atleten (tijdens de Abdijcross 2009). Nú was het een "feest van de geest". Mijn motto is: "een gezonde geest in een gezond lichaam".

Rolduc cross
Poëzie van het lichaam
Gebundelde krachten snellen voort
Langs hel-en hemelpoort
Kastijding rond een historisch landschap
Ter viering van de schepping van het lichaam
5 km tussen start en finish
Modder, zweet en een innerlijk gevecht
De abdij kijkt toe en zwijgt…

© M. Meyers, 2009


De "Nationale Gedichtendag" werd hier in Kerkrade vooral gewijd aan de wijncultuur van de "Winzers van Rolduc".
Rolduc is altijd een "burcht van wijsheid" geweest. Vaak dacht men deze wijsheid ook in pacht te hebben. De vroege katholieke kloosters bezaten meestal veel boeken. Vaak de soorten boeken die men voor de "normale stervelingen" als verboden beschouwde. Het "vrije woord" was destijds nog niet geboren.
Tegenwoordig is ditzelfde "vrije woord" een vloek. Nederland lijkt geen maat te kunnen houden. Een volk zoekend naar zichzelf…… Misschien dat poëzie kan helpen hierbij.

Kom, we moeten nog naar dat land
Reizen om onze lippen op elkaar af te stemmen
te zoeken naar de juiste wijnen, nu er nog tijd is,
Om zang van zinnen en rimpels
Te wissen, te deppen. Herfst
Huist. Bladersterfte in oud blijf.
Kom, er nadert niets, kom.
Hans van de Waarsenburg
Uit: Azul, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 2006

De Nationale Gedichtendag had het thema "Wachten". Op NS-station Utrecht-Centraal was er speciaal voor deze dag een manifestatie georganiseerd.
De trein tussen Chevremont en Maastricht reed niet om 6.04 uur, niet om 6.34 uur, en om 6.45 uur besloten we te kiezen voor vier wielen en drukbereden asfalt om op ons werk te komen. 1-0 voor de auto. Ondanks het geduldige "wachten", wilde er maar geen gedicht bij me opkomen. Alleen maar ergernis. Helemaal "ontspoord" kwamen we op het werk. Om al na een halve werkdag weer terug te keren naar het thuisfront. Speciaal voor de poëzie. En natuurlijk om te genieten van het landschap rondom de abdij.

Prinses Irene sprak op deze Nationale Gedichtendag de 2e Kamer toe. Ze pleitte vurig voor het "milieubewustzijn" van kinderen. "Met de klas de natuur in", was haar devies. De 2e Kamer reageerde "lauw". Zij hebben duidelijk de essentie van het verhaal gemist!

Bruce Springsteen zingt op de achtergrond en "verlicht" mijn donkere kamer met zijn stem. Amerikaanse "Working-Class-Poetry".

You can’t start a fire without a spark...

zaterdag 17 januari 2009

Literatuur in Parkstad (5)


Schinveldse poëzie

Schinveld is maar een klein dorp in Parkstad, maar ondanks het feit dat ik er niet woon, is het me dierbaar. Ik heb er mijn jeugd gesleten en mijn ouders wonen er nog steeds.
Bij hun thuis ontdekte ik diverse "literaire" producten uit het dorp. Er is rondom Schinveld een mooi landschapspark gecreëerd (tussen Gangelt (Dld) en Schinveld). Een gebied om te genieten en na te denken.
In de verschillende dichtbundels van Schinveldenaar Arno Merckelbagh is dit terug te lezen. Een soort weemoedig verlangen naar de wereld zoals deze vroeger was…

Het bos is, ondanks de kap van bomen voor de inmiddels beruchte militaire vliegroute (AWACS), imposant te noemen. De dorpelingen kan men typeren als vastberaden (om de natuur niet zo maar op te geven in ruil voor een (nog) lawaaierige luchthaven), eigenzinnig en muzikaal.
Het dorp heeft een eigen karakter. Van oudsher was en is het een gemeenschap van hardwerkende mensen. De naam van het dorp zou afgeleid zijn van het "harde werken op het land".

Schinveld ligt relatief geïsoleerd in Nederland. Tegen de Duitse grens aangeplakt en té vaak door toeristen voorbijgereden… Het dorp is nauwelijks van economisch belang. Om werk te vinden, moet men meestal naar elders. Maar de mensen nemen dit op de koop toe.

Een kleine literaire bloemlezing:


Wetenschappelijk zijn:
Weten-schappelijk te zijn.

Maatschappij-structuren
Zijn mensen-kuren
Die niet eeuwig duren.

Mensen slachten mensen
En dat is beestachtig
Mensen slachten beesten
Is dat mensachtig?

Uit: "Mensen" (1992); uitgebracht door Anton Gelissen

Hongersnood
Bent u het ook beu om ieder keer maar weer
Die afbeelding van uitgehongerde kinderen voorgeschoteld te krijgen?
Wordt u ook immuun van die met vliegen overdekte kinderen,
Stervend op moeders schoot?
Bedenk dan wel
Dat ze allen in leven zouden blijven
Als ze onze vuilnisemmers mochten uitschrapen!

Arbeidsvreugde
Met onze werktuigen
Deugden en geweten
Hebben wij ook
De vreugde aan onze arbeid
Weggesmeten
Bestemmingsplan
De overheid legt bestemmingsplannen
Als een netwerk over ons land
U kunt geen stap meer verzetten
Of u trapt op een bestemmingsplan
Op moeizaam verworven,
Soms onteigende grond van een ander
Worden grootschalige activiteiten ontplooid
Meestal zwaar gesubsidieerd
Bedoeld om elk persoonlijk initiatief
In de kiem te smoren…

Uit: Nonke Buusjke - een plek die stil maakt en tot nadenken stemt (Emile Beulen & Thei Berkers).

Kersttijd
Schreeuwende reclamespreuken
Lampjes zelfs tot in de bomen
Muziek in de straten, "Nu sijt wellecome"
Alles draait om eten en ’t werk in de keuken"

Het kind in mij schreeuwt om te worden geboren
Verdriet wordt weggeslikt
"Ik kan niet meer", denk ik verschrikt
"Wie zou mij willen horen"

Kersttijd, pracht en praal
Een kind in een kribbe in de kou
Herders, Jozef en Maria de heilgevende vrouw
Geschenken staan nu centraal

Mijn hart vloeit over als ik er aan denk
Ik zou je willen warmen
Graag neem ik je in mijn armen
De herinnering is mijn geschenk

Hibiscus
Bermen en tuinen laten het duidelijk zien
In de natuur krijgt "onkruid" een dikke tien

Teleurstelling
Ik had gedacht het ging om mij
Om wat ik deed
Om wat ik zei
Maar niets daarvan
Was van belang
Wat schijnbaar telt
Dat is het geld

Uit: Gedichten & gedachten - Hemelsblauw en groen, deel 1 & 2 (Arno Merckelbagh)

Ik hoop ook dat er nog meer Schinveldse dichters volgen…